Draaiduizeligheid of Benigne Paroxysmal Positional Vertigo (BPPV)

 Oorzaak BPPV

Benigne Paroxysmal Positional Vertigo (BPPV) wil zeggen een goedaardige, aanvalgewijs, positieafhankelijke draaiduizeligheid. BPPV wordt veroorzaakt door losgebroken oorsteentjes. Deze oorsteentjes van kalkzout calciumcarbonaat (statoliet) bevinden zich in het utriculum, een gedeelte van het binnenoor, en rusten hier in een gelatineuze massa op zintuigharen. Buiging van de zintuigharen informeert de hersenen over evenwicht en positie. De oorsteentjes kunnen losraken door een infectie, een hoofdtrauma of door degeneratie van het binnenoor bij het ouder worden en zich verplaatsen tot in een van de halfcirkelvormige kanalen. Normaal worden deze kanalen alleen geprikkeld door beweging van het hoofd.

Klik hier voor verhelderend YouTube filmpje over de oorzaak. In Nederlands wordt BPPV ook BPPD (Benigne paroxysmale positieduizeligheid) genoemd.  

Kenmerken van BPPV

Kenmerken van BPPV zijn draaiduizeligheid, aanwezig enkele seconde na het maken van een specifieke beweging van het hoofd, zoals voorover buigen, omrollen in bed of naar boven kijken. De duizeligheid duurt meestal niet langer dan een minuut en is vaak aanwezig in lig. Dit is een kenmerkend verschil van BPPV met andere vormen van duizeligheid.

De behandeling van BPPD
De behandeling bestaat uit de Epley manoeuvre gevolgd door thuisoefeningen. De fysiotherapeut kan ook beginnen met andere manoeuvres, afhankelijk van de doelstellingen.  

Belangrijk is dat uw nek vrij moet zijn van beperkingen en klachten om zonder problemen naar achteren en draaibewegingen te kunnen maken. Laat dat eerst door uw fysiotherapeut bepalen.

Over het algemeen is de volgorde, eerst bepalen aan welke zijde de klacht veroorzaakt wordt, dan Epley manoeuvre en vervolgens De Brandt-Daroff oefeningen. Deze laatste zijn makkelijker om thuis te doen. Met een goede screening en uitleg door uw fysiotherapeut kan ook Epley manoeuvre thuis gedaan worden. De tijd van het liggen met de hoofd in de verschillende posities is 30 sec of meer. Sommige behandelaars gaan tot 1 min per positie. Ook hier is het beste te overleggen met uw fysiotherapeut, wat voor u het meest optimaal is.

 De Epley manoeuvre.

Deze manoeuvre heeft tot doel het verplaatsen van de oorsteentjes naar een minder gevoelige locatie. Vier opeenvolgende bewegingen worden met het hoofd gemaakt. Waarbij iedere beweging 30 seconden wordt aangehouden. De tekening is uitsluitend illustratief. De oefeningen moeten alleen worden uitgevoerd onder begeleiding van een arts of een fysiotherapeut. Na deze techniek moet men gedurende een aantal dagen de adviezen opvolgen die door de arts of fysiotherapeut worden verstrekt. Na drie dagen kan worden gestart met de thuisoefeningen.

 Draaiduizeligheid voor rechter kant, uiteraard voor linker kant hoofd beweging net de andere kant op.

Klik hier voor een mooi YouTube filmpje over de uitvoering van de Epley manoevre.

De thuisoefeningen

De Epley manoeuvre is effectief bij 80% van de BPPV patiënten. Alleen thuis doen als de fysiotherapeut u vaardig genoeg vindt en u kennis heeft van de verwachten normale verschijnselen. Als deze methode niet heeft geholpen dan kunt u overwegen onder begeleiding van uw fysiotherapeut over te gaan op de thuisoefeningen van Brandt-Daroff. ( effectief bij 95 %). Dat wil niet zeggen dat u altijd eerst Epley manoeuvre moet doen.  Ook bij mensen waarbij de klachten na enige tijd weer terugkeren worden de thuisoefeningen voorgeschreven om verdere terugkeer van de klachten te voorkomen.

Brandt-Daroff Thuisoefeningen
Bij deze oefeningen is het belangrijk dat zij goed worden uitgevoerd. Uw fysiotherapeut informeert u over de de uitvoering en de frequentie.

• Positie 1. U begint zittend op de rand van het bed. Blijf voordat u begint even rustig zitten gedurende 30 sec.
• Positie 2. Ga van zit naar lig de linkerzij. Belangrijk is dat u deze beweging snel, binnen twee seconden, uitvoert. Houdt het hoofd een halve slag gedraaid. Doe bijvoorbeeld net alsof u iemand aankijkt die ongeveer een meter van uw bed vandaan staat. Houdt deze houding, ook het gedraaide hoofd, 30 seconden aan.
• Positie 3. Ga na 30 seconden weer rechtop zitten.
• Positie 4. Ga van zit naar lig op de rechterzij. Belangrijk is dat u deze beweging snel, binnen twee seconden, uitvoert. Houdt het hoofd een halve slag gedraaid. Doe bijvoorbeeld net alsof u iemand aankijkt die ongeveer een meter van uw bed vandaan staat. Houdt deze houding, ook het gedraaide hoofd, 30 seconden aan.

Klik hier voor een YouTube filmpje over de uitvoering van de Brandt-Daroff manoevre.

Nog wat uitleg over de complexiteit van oorzaken van de aandoening:

Draaiduizeligheid komt meestal door een verstoring van het evenwichtsorgaan. Dit zijn buisjes binnen in het oor. Als het niet goed werkt, krijgen uw hersenen verkeerde informatie. Daardoor ziet u alles draaien of krijgt u het gevoel dat u zelf beweegt, valt of draait.

U kunt draai-duizelig worden als:

• het evenwichtsorgaan ontstoken is
• de buisjes van het evenwichtsorgaan verstopt raken
• er teveel vloeistof in de buisjes van het evenwichtsorgaan zit
• de samenwerking tussen de zenuwen en de bloedvaten bij het evenwichtsorgaan verstoord is 

Draaiduizeligheid is een belangrijk verschijnsel bij deze aandoeningen:

• positieduizeligheid (BPPD of benigne paroxismale positieduizeligheid)
• neuritis vestibularis
• de ziekte van Ménière
• evenwichts-migraine (vestibulaire migraine)

Heel soms ligt de oorzaak niet in het evenwichtsorgaan maar in de hersenen, de kleine hersenen of de hersenstam. Bijvoorbeeld bij een beroerte. Dan zijn er naast plotselinge duizeligheid meestal ook andere klachten (zoals dubbelzien, moeilijk praten of slikken, en minder kracht in een arm of been).

Ook kunnen sommige medicijnen als bijwerking draaiduizeligheid geven. Bijvoorbeeld aminoglycosiden (gentamycine en oordruppels), azitromycine , pregabaline , lacosamide , mefloquine en alfablokkers, sommige opioïden, ACE-remmers, A2-remmers, scopolamine en sommige middelen tegen epilepsie.

Veel andere medicijnen kunnen als bijwerking duizeligheid geven, maar dan gaat het niet om draaiduizeligheid maar om "een licht gevoel in het hoofd".